Βλαστοκύτταρα

Βλαστοκύτταρα είναι τα “μητρικά κύτταρα” (μη διαφοροποιημένα/ανώριμα) τα όποια δεν έχουν περάσει ακόμα από την διαδικασία της αναγέννησης και της μεταμόρφωσης τους σε εξειδικευμένα κύτταρα από τα οποία δημιουργούνται οι διαφορετικοί ανθρωπινοί ιστοί και κατ’ επέκταση όργανα.

Παραμένουν μη διαφοροποιημένα/ανώριμα μέχρι ένα ερέθισμα να επέμβει και να τα βοηθήσει να αναπτυχθούν σε εξειδικευμένα κύτταρα για να εκπληρώσουν μια συγκεκριμένη λειτουργιά (να γίνουν κύτταρα ιστού ή οργάνου). Μπορούν να ανανεώνονται και να πολλαπλασιάζονται για μεγάλες χρονικές περιόδους. Επίσης έχουν τη δυνατότητα να διαφοροποιούνται και να εξελίσσονται σε κύτταρα με συγκεκριμένες λειτουργίες όπως αυτές της καρδιάς, των πνευμόνων, του δέρματος κτλ.

Τα βλαστοκύτταρα ανανεώνουν το δέρμα, το νωτιαίο μυελό και το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι βρίσκονται σε ιδιαίτερα μεγάλη ποσότητα στον ομφάλιο λώρο και μετά τη γέννα συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται.

Πηγές βλαστοκυττάρων είναι:

• από το έμβρυο σε αρχικό στάδιο

• από το αίμα του ομφάλιου λώρου (αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα)

• από τον ιστό του ομφάλιου λώρου (μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα)

• από διάφορους ιστούς ενός ενήλικα (ειδικά το νωτιαίο μυελό, λιπώδη ιστό, κτλ)

Τα βλαστοκύτταρα έχουν την καταπληκτική ικανότητα να δημιουργούν νέους ιστούς όταν διαιρούνται και εξελίσσονται. Η ικανότητα αυτή, τα κάνει ιδιαίτερα και πολύ σημαντικά δείχνοντας εξαιρετικές θεραπευτικές ιδιότητες για διαταραχές του οργανισμού και των οργάνων.

Τα βλαστοκύτταρα του ομφάλιου λώρου αντιπροσωπεύουν μια πολύ σημαντική εναλλακτική για τις μεταμοσχεύσεις αίματος σε γενετικές και ογκολογικές αρρώστιες και διαφέρουν από τα υπόλοιπα κύτταρα του σώματος. Η χρησιμότητα τους έχει αποδειχθεί μετά από αναρίθμητες μελέτες που έκαναν ειδικοί επιστήμονες σε όλο τον κόσμο.

Οι βασικότεροι λόγοι γιατί να φυλάξουμε βλαστοκύτταρα είναι οι ακόλουθοι:

1. Είναι τα νεότερα, δυνατότερα και με τις λιγότερες πιθανότητες να νοσήσουν από ανοσολογικά εξειδικευμένες ασθένειες, κύτταρα. Είναι τα υγιέστερα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού, στα οποία έχουμε εύκολη πρόσβαση και είναι ιδιαίτερα χρήσιμα στην επίλυση επίμονων δυσλειτουργιών και σοβαρών τραυμάτων.

2. Τα βλαστικά κύτταρα δεν έχουν επηρεαστεί ακόμα από τις επιβλαβείς επιδράσεις του περιβάλλοντος και του τρόπου ζωής και είναι πλήρως εξοπλισμένα με τις δυνάμεις ενός μοναδικού και «άτρωτου» σώματος.

3. Έχουν την μοναδική ικανότητα να εστιάζουν στην ίαση. Επομένως στην περίπτωση μιας ασθένειας τα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα ξέρουν ακριβώς που πρέπει να δράσουν.

4. Μπορούν να συλλεχθούν μία και μοναδική φορά στη ζωή κάθε ανθρώπου: τη στιγμή της γέννησης. Η κρυοσυντήρηση αυτών των βλαστικών κυττάρων επιτρέπει την διατήρηση τους για μεγάλο χρονικό διάστημα και για οποιαδήποτε πιθανή μελλοντική χρήση.

5. Η διαδικασία συλλογής είναι εύκολη και χωρίς κανένα πόνο. Δεν επηρεάζει με κανέναν τρόπο τη φυσική διαδικασία της γέννας και σε σχέση με την συλλογή κυττάρων από τον μυελό των οστών, δεν απαιτείται καμία επεμβατική μέθοδος.

6. Το παιδί, έχει τη μοναδική ευκαιρία να χρησιμοποιήσει τα δικά του βλαστοκύτταρα από το αίμα και τον ιστό του ομφάλιου λώρου εάν κάποια στιγμή χρειαστεί στη ζωή του. Η πιθανότητα να συμβεί κάτι τέτοιο είναι 1/400. Επομένως έχετε τη δυνατότητα να προστατεύσετε τη ζωή του παιδιού σας, επωφελούμενοι από μία μεταμόσχευση πλήρως συμβατή με αυτό.

7. Τα βλαστοκύτταρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο για το ίδιο το παιδί αλλά και για τα αδέρφια και τους γονείς του, κάτι που εξαρτάται από τη συμβατότητα με αυτό.

8. Στις μέρες μας, τα βλαστοκύτταρα που συλλέγονται από το αίμα και τον ιστό του ομφάλιου λώρου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να θεραπεύσουν πάνω από 80 ασθένειες.

Ξεκινώντας από το 1988, τα βλαστοκύτταρα χρησιμοποιούνται με επιτυχία για την θεραπεία διάφορων ασθενειών του αίματος, του ανοσοποιητικού συστήματος όπως και σε κάποιες μορφές καρκίνου. Ο αριθμός των ασθενειών που μπορούν να θεραπευτούν με την χρήση βλαστοκυττάρων ξεπερνά τις 80.

Παθήσεις ανοσοποιητικού συστήματος

«Σε παθήσεις του ανοσοποιητικού συστήματος, όταν είναι απειλητικές για την ζωή του ασθενούς, η μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων μπορεί να δώσει στον ασθενή την ευκαιρία για πλήρη και οριστική θεραπεία» – Διεθνές Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού και Ανθρώπινης Εξέλιξης.

Λευχαιμία: Πάνω από 2000 παιδιά διαγιγνώσκονται ετησίως με λευχαιμία. 

Πολλαπλούν μυέλωμα: Παγκοσμίως, το πολλαπλούν μυέλωμα προσβάλλει περίπου 1 με 5 ανθρώπους ανά 100.000 πληθυσμό ετησίως και αποτελεί το 0,8% όλων των περιστατικών καρκίνου.

Δρεπανοκυτταρική αναιμία: Περίπου 250.000 μωρά γεννιούνται με μια σοβαρή μορφή της νόσου αυτής σε όλο τον κόσμο.

Λέμφωμα: Περίπου 628. 415 άνθρωποι σήμερα διαγιγνώσκονται με λέμφωμα ή βρίσκονται σε ύφεση.

Θαλασσαιμία: 5% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει φέρει ένα γονίδιο που προκαλεί θαλασσαιμία.

Αυτοάνοσα νοσήματα

Σκλήρυνση κατά πλάκας: Είναι μία εκφυλιστική, αυτοάνοση ασθένεια που προκαλείται από υπερλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ). 

Νόσος του Crohn: Χρόνιο φλεγμονώδες νόσημα που μπορεί να αφορά σε οποιοδήποτε τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα.

Λύκος: Δισκοειδής ή Συστηματικός. Ρευματική πάθηση και ένα από τα πιο σοβαρά αυτοάνοσα νοσήματα.

Η χρήση βλαστοκυττάρων για την θεραπεία των αυτοάνοσων νοσημάτων φαίνεται να έχει τα καλύτερα και με διάρκεια θεραπευτικά αποτελέσματα.

Θεραπείες βλαστοκυττάρων που βρίσκονται σε κλινική δοκιμή:

Διαβήτης: Κάθε χρόνο υπολογίζεται ότι 70.000 παιδιά αναπτύσσουν διαβήτη τύπου 1, περίπου 200 παιδιά ανά ημέρα.

Αλτσχάιμερ: Σε όλο τον κόσμο έχουν διαγνωστεί με τη νόσο του Alzheimer περισσότερα από 18 εκατομμύρια ασθενείς. Προβλέπεται ότι ο αριθμός αυτός θα διπλασιαστεί μέχρι το 2025.

Πάρκινσον: Μεταξύ 7 και 10 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν διαγνωστεί με τη νόσο του Πάρκινσον.

Εγκεφαλική παράλυση: 10.000 βρέφη και παιδιά κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται με εγκεφαλική παράλυση, τραυματισμό του νωτιαίου μυελού. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πάνω από 6 εκατομμύρια άνθρωποι που έχουν διαγνωστεί με κακώσεις του νωτιαίου μυελού.

Εγκεφαλικό επεισόδιο: Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (World Health Organisation), κάθε χρόνο περίπου 15 εκατομμύρια άνθρωποι βιώνουν ένα εγκεφαλικό επεισόδιο.

Μυϊκή δυστροφία: Γενετική διαταραχή που επηρεάζει περίπου 500-600 νεογνά κάθε χρόνο στις ΗΠΑ (Στατιστικά στοιχεία σχετικά με μυϊκή δυστροφία). Για την αντιμετώπισή της χρησιμοποιείται η γονιδιακή θεραπεία με βλαστοκύτταρα, ιστό, κύτταρα του καρδιακού μυός, τένοντες χόνδρου, λιπώδη ιστό και βιοφαρμακευτικά προϊόντα.

 Κάποιες επιπλέον ασθένειες που μπορούν να θεραπευτούν είναι οι ακόλουθες:

• Οξεία λευχαιμία

• Χρόνια λευχαιμία

• Μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα

Άλλες ασθένειες:

• Συγγενής κυτταροπενία

• Συγγενής δυσκεράτωση

• Αναιμία

Συγγενείς παθήσεις του ανοσοποιητικού συστήματος:

• Απουσία των Τ ή Β λεμφοκυττάρων

• Απουσία μόνο των Τ λεμφοκυττάρων

• Ανεπάρκεια προσκόλλησης λευκοκυττάρων κτλ

Η αναλυτική λίστα των ασθενειών συνεχίζει να αυξάνεται σταθερά.

Ποιος μπορεί να χρησιμοποιήσει τα βλαστικά κύτταρα του μωρού σας;

Το παιδί σας 100%, οι βιολογικοί γονείς 0-50%, τα βιολογικά αδέλφια 0-75% και οι στενοί συγγενείς 0-20%.

Τα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα είναι κύτταρα αίματος που δημιουργούν άλλους τύπους κυττάρων του αίματος.

Πηγές αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων είναι:

• μυελός των οστών σε ενήλικες (μηρός και στέρνο)

• αίμα του ομφάλιου λώρου (σε πολύ μεγάλο αριθμό)

• περιφερειακό αίμα (σε μικρό αριθμό)

Τα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα είναι υπεύθυνα για τη διατήρηση της σταθερής προστασίας του ανοσοποιητικού συστήματος κάθε τύπου κυττάρου στο σώμα. Τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα μπορούν να ανανεωθούν και να διαφοροποιούνται σε διάφορους τύπους εξειδικευμένων κυττάρων, μπορούν να διεγείρουν τον μυελό των οστών και μπορούν να ενεργούν με την κυτταρική απόπτωση. Το αίμα του ομφάλιου λώρου είναι μια σημαντική πηγή αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων. Είναι το αίμα που κυκλοφορεί μεταξύ του πλακούντα και του ομφάλιου λώρου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτό το αίμα είναι πλούσιο σε βλαστικά κύτταρα. Το αίμα και τον ιστό του ομφάλιου λώρου μπορούμε να τα συλλέξουμε τόσο κατά τη διάρκεια ενός φυσικού τοκετού όσο και κατά τη διάρκεια μιας γέννηση καισαρική τομή.

Η ευκαιρία για τη συλλογή αυτών των κυττάρων λαμβάνει χώρα μόνο μια φορά στη ζωή του ανθρώπου. Η διαδικασία δειγματοληψίας είναι ανώδυνη και ακίνδυνη, αρχίζει μετά την έξοδο του εμβρύου όταν κόβεται ο ομφάλιος λώρος, ως εκ τούτου, δεν έχει καμία επιβλαβή επίδραση στο μωρό ή στη μητέρα.

Τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα είναι πολυδύναμα κύτταρα που διαθέτουν την ικανότητα να διαφοροποιούνται για να δημιουργήσουν διάφορους κυτταρικούς τύπους. Για το λόγο αυτό μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην αναγεννητική ιατρική για την ανάπλαση ιστών και οργάνων.

Ένα άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό των μεσεγχυματικών βλαστικών κυττάρων είναι η δυνατότητα πολλαπλασιασμού των κυττάρων αυτών, χωρίς αυτά να χάνουν την «πλαστικότητα» τους.

Πηγές αυτών των κυττάρων είναι:

• ο ιστός του ομφάλιου λώρου

• το αίμα του ομφάλιου λώρου

• οι μυς του οργανισμού

• το αμνιακό υγρό και

• τα παιδικά δοντάκια.

Τα μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα εντοπίζονται κυρίως στο τμήμα του ομφάλιου λώρου. Η συλλογή μπορεί να γίνει από ένα μικρό κομμάτι του ομφάλιου λώρου 15-20 cm, αμέσως μετά από τον τοκετό. Τα κύτταρα αυτά εξελίσσονται σε εξειδικευμένα κύτταρα και με τη βοήθεια της ιατρικής, στο μέλλον προσδοκούμε την χρησιμοποίηση τους σε ακόμα περισσότερους τομείς της ιατρικής.